Printsector betreedt nieuw tijdperk: AI schept ruimte voor menselijke creativiteit

24 februari 2025

Houd je actief met AI bezig. Ontwikkel als bedrijf in de print- en signindustrie eigen aanknopingspunten om deze revolutionaire technologie te benutten. Doe je dat nu krachtig, dan word je een voorloper. Wacht je daarmee, dan loop je gevaar. Dat stelde Gerard Duursma, expert op het gebied van AI en menselijke transformatie, in november tijdens de IGEPA Kennisdag in Tiel.

IGEPA is leverancier van materialen en oplossingen voor de print- en signsector. In de vestiging in Tiel was voor de gelegenheid het magazijn deels omgetoverd tot een lezingenruimte. Duursma schetste een toegankelijk beeld van de impact van AI op het bedrijfsleven en de samenleving en had een duidelijke boodschap: ‘Begrijp AI niet alleen, maar ga er actief mee aan de slag. Met de juiste visie en strategisch handelen kunnen jullie de uitdagingen van jullie industrie omzetten in kansen. Daarbij moeten we ervoor zorgen dat technologie onze creativiteit versterkt in plaats van vervangt.’

Na deze inleiding nam Duursma’s AI-avatar het woord, zowaar in meerdere talen. Met Fries accent en nauwelijks van de echte Gerard te onderscheiden, illustreerde hij hoe deepfake-technologie zich razendsnel ontwikkelt en toegankelijk wordt voor iedereen. ‘Deze waarden: menselijkheid, innovatie en samenwerking vormen de kern van wat de toekomst van ons en de industrie kan betekenen,’ aldus de virtuele Gerard vanaf het scherm.

Medewerkers worden AI-managers

De AI-expert trok parallellen met eerdere technologische revoluties, zoals de opkomst van de smartphone en social media. ‘AI biedt enorme tijdwinst en kan als een verlengstuk van menselijke capaciteiten dienen, mits correct ingezet. Goed prompten is essentieel. Zonder de juiste input haal je er weinig uit.’

Duursma stelde daarom dat werkgevers hun medewerkers de tijd moeten gunnen om zich in de omgang met AI te bekwamen en hen daarin ook moeten faciliteren: bijvoorbeeld door een abonnement op de betaalde versie van bijvoorbeeld ChatGPT.

*AI-expert Gerard Duursma: ‘We moeten op een natuurlijke manier meebewegen met de veranderingen door AI, zoals een zwerm vogels.’*

Slechts iets verder vooruitkijkend, wees Duursma op de ontwikkeling van AI-agents: digitale medewerkers die zelfstandig werkprocessen kunnen uitvoeren: ‘Dit verandert de rol van de werknemer: men wordt niet vervangen, maar krijgt de verantwoordelijkheid om AI-systemen aan te sturen. Je medewerkers worden managers van hun eigen AI-assistenten.’

Strategisch aan de slag met AI

De volgende tussenstop in zijn betoog was het Tracey & Wiersma-waardenmodel. Dit model stelt dat bedrijven een keuze moeten maken uit een van de volgende drie strategische richtingen om de schaarse middelen efficiënt in te zetten: productleiderschap, klantintimiteit of operationele efficiëntie.

‘Op al deze assen kan AI meer dan het verschil maken. Stel jezelf respectievelijk de volgende vragen: “Welke producten of diensten kan ik verbeteren met AI?”; “Hoe kan ik door AI slimme chatbots of realistische avatars inzetten om klanten beter te adviseren en antwoorden?”; En: “Hoe kan ik mijn productieprocessen optimaliseren met behulp van AI?” Bij die laatste vraag moeten die processen dan wel eerst goed in kaart zijn gebracht.’

Waakzaamheid geboden

Hoewel veelbelovend, wees Duursma ook op keerzijden van AI: ‘Grote techbedrijven kopen oude kerncentrales op om AI-systemen draaiende te houden, zoveel stroom is benodigd. Daarnaast zijn er ethische vraagstukken. AI kan hallucineren en onjuiste informatie genereren. Vooringenomenheid in trainingsdata kan leiden tot een vertekend beeld van de werkelijkheid, bijvoorbeeld een winkelstraat in Leeuwarden met alleen maar blanke mensen. Blijf dus kritisch en gebruik je gezonde verstand!’

Tijdwinst alom

AI biedt natuurlijk al talloze praktische toepassingen die enorm veel arbeidstijd (kunnen) besparen. Duursma noemde bijvoorbeeld het opleveren van een verplichte jaarlijkse duurzaamheidsrapportage als gevolg van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), die in 2026 ingaat. Maar denk ook aan het samenvatten van complexe juridische teksten, het opleveren van documenten in verband met subsidieaanvragen en het genereren van financiële analyses.

Door in allerlei fasen van dergelijke processen AI-tools in te zetten, kan hierop vaak tot zeker 50% arbeidstijd worden bespaard. Hij verwees hierbij naar de betaalde versie van Copilot binnen Microsoft 365: op basis van prompts van gebruikers kan deze virtuele co-piloot vanuit verschillende relevante kantoor-applicaties zoals Excel en Outlook, maar ook externe bronnen, automatisch data verzamelen en combineren: bijvoorbeeld tot een powerpointpresentatie die je – na wat “doorprompten” of bijschaven – inzet om een investeerder van jouw projectplan te overtuigen.

Voor marketing en communicatie wordt AI ook steeds belangrijker. Duursma waarschuwde dat zoekmachines zoals Google minder dominant worden als gateway naar online vindbaarheid, want steeds meer potentiële afnemers gebruiken nu AI-tools zoals ChatGPT en Complexity ter vervanging van Google: ‘Zorg dus dat je met jouw aanbod aanwezig bent in deze nieuwe zoekmachines, want dat is waar klanten hun informatie steeds meer vandaan halen.’

*Ruim honderd mensen uit de print- en signsector bezochten de IGEPA Kennisdag in Tiel. In de pauzes van het prima verzorgde evenement werd er druk genetwerkt.*

AI brengt de menselijkheid terug

AI-technologie wordt ook gebruikt in fysieke vorm, zoals robothonden die magazijnen bewaken en menselijke robots die we al binnen twee jaar op behoorlijke schaal zullen tegenkomen in de industrie, zo stelde Duursma. Toch benadrukte hij dat AI nooit de volledige menselijke ervaring kan nabootsen: ‘AI kan horen en zien, maar mist de andere menselijke zintuigen. Het kan niet voelen of intuïtief handelen.’

Volgens de expert in AI en menselijke transformatie bewegen we juist terug naar een tijd waarin menselijke waarden weer centraal staan. ‘Sinds de industriële revolutie zijn we van onze ware menselijkheid afgedreven. Door met AI al die routinetaken te automatiseren, creëren we meer ruimte voor strategisch denken, creativiteit en menselijk contact. AI is daarmee een hulpmiddel om ons werk en leven slimmer en efficiënter in te richten. Het brengt onze menselijkheid terug.’

Duursma ziet dan ook een vrijere toekomst dankzij AI voor zich: ‘AI is een krachtige tool, maar het is aan ons om deze op de juiste manier te benutten. Wie zich krampachtig vastklampt aan oude structuren, zal achterblijven. We moeten op een natuurlijke manier met de verandering meebewegen, zoals een zwerm vogels.’

Tekst: Wim Danhof

Wil je het gedrukte PRINTmatters magazine ontvangen? Probeer het proefabonnement.