Kleurkwaliteit in grootformaat printen
Kleurbeheer is een basiselement in elke printworkflow. Desalniettemin blijft het een vakdomein dat niet altijd tot een voorspelbaar kleurresultaat leidt. Op de VIGC-agenda staan jaarlijks kleuropleidingen en lopen er certificatieprogramma’s voor kleurbeheer, zowel voor offset als digitaal drukken. Specifiek voor large format is er voor Fespa Belgium een kwaliteitslabel ontwikkeld waarmee aangetoond wordt dat de drukkerij voorspelbare kleuren kan printen.
Offsetdrukken is een sterk gestandaardiseerd proces. ISO 12647-2 beschrijft de best practices door doelen en toleranties te definiëren voor verschillende papiersoorten, procesinkten en punttoename op de pers. Er zijn ICC-kleurprofielen beschikbaar voor het produceren van artwork dat past bij de verschillende offsetdruk-condities. Dit resulteert in voorspelbare drukkleuren voor de klant.
Bij digitaal printen (grootformaat) bestaat deze voorspelbaarheid veel minder. De grote variatie in digitale printtechnologie en substraten maakt het erg moeilijk om best practices voor digitaal printen te definiëren. Het is dan ook niet altijd even duidelijk hoe de kleur van de aangeleverde printjobs uiteindelijk op een grootformaatprint terechtkomt.
Consistente drukkleuren
In elke workflow voor digitaal printen worden de gespecificeerde kleuren uit printjobs met een printerprofiel geconverteerd naar digitale drukkleuren. Hierdoor is het veel moeilijker om nauwkeurig te voorspellen hoe de geprinte kleur eruit gaat zien. Om de klant tevreden te houden dient dit kleurconsistent te gebeuren: in colorimetrische termen betekent dit dat de kleur mag variëren in reflectie (lichter - donker) en kleurkracht, maar de kleurtint dient zo veel mogelijk intact te blijven.
ISO/TS 15311-2:2018
Digitaal printen mag dan niet gestandaardiseerd zijn, er zijn wel degelijk tools voorhanden om het effect van kleurtransformaties en de uiteindelijke prints te beoordelen. De 95% dE00-score uit ISO 15311 is zo een interessante methodiek: door het opmeten van een geprinte kleurkaart en de kleurverschillen te berekenen met de digitaal gedefinieerde kleur kan een ‘frequentiediagram’ opgesteld worden. Hierop kun je aflezen hoeveel % van de kleuren uit de kleurkaart onder een bepaalde dE00-grens vallen. De 95% dE00-score is dan het kleurverschil waaronder 95% van de geprinte kleuren vallen.
Coated FOGRA39 (ISO 12647- 2:2004) voor large format
De meest voorkomende digitaal gedefinieerde kleur is op de Vlaamse large-formatmarkt het Coated FOGRA39 (ISO 12647-2:2004)-kleurprofiel dat je standaard in Adobe software kunt gebruiken. Als de designer dit gebruikt om CMYK-bestanden aan de large-formatdrukkerij te sturen, dan is de kans op een goede 95% dE00-score klein.
Op figuur 2 zie je dat de print op vinyl een zeer goede vergelijking laat zien met offset, maar voor Frontlit is het kleurresultaat bedroevend. Dit wordt niet veroorzaakt door verkeerde printerkalibraties of workflowinstellingen, maar is te wijten aan de aard van grootformaat printen: verschillen in substraten en de aard van inkjetprinten (het printen van donkere kleuren is bijvoorbeeld vaak moeilijker in inkjet dan in offset).
Een 95% dH score?
Met de dE00-score kom je er dus niet om de kleurkwaliteit van je grootformaatprintflow in kaart te brengen. Beter is te focussen op de juiste kleurtint: naargelang de mogelijkheden van je printconfiguratie kan de kleur lichter of donkerder, meer of minder gesatureerd zijn. Zolang de kleurtint juist is, presteert je configuratie maximaal naar zijn mogelijkheden.
Vormen van kleuruitwisseling
Het gebruik van een gestandaardiseerd kleurprofiel (bijvoorbeeld ‘Coated FOGRA39 (ISO 12647-2:2004)’) voor aanlevering van een printopdracht is zinvol. Dit profiel bevat de kleuren van hoge kwaliteit offset op gecoat papier. Leveranciers van grootformaatprinters gebruiken het om tijdens de installatie de printworkflow voor te bereiden.
Als het doel is om zoveel mogelijk kleur af te drukken (bijvoorbeeld kunstreproductie), dan is een kleurprofiel met een groot kleurbereik nodig. Opties zijn ‘sRGB IEC61966-2.1’, ‘Ado- be RGB (1998)’ en ‘eciCMYK v2’. De eerste heeft als nadeel dat deze geen chromatische groen-cyaankleuren bevat. De tweede is geschikter, maar kleuren kunnen verschuiven vanwege het grotere verschil tussen RGB-wit (L=100!) en een printsubstraat (L=95 of lager). De eciCMYK v2 heeft deze nadelen niet, maar is niet zo eenvoudig te implementeren in printworkflows.
Vragen over dit onderwerp?
Neem contact op met Fons Put, senior innovation consultant: fons.put@vigc.be, +32 (0)495 232 134.
Tekst: Fons Put
Wil je het gedrukte PRINTmatters magazine ontvangen? Neem dan een proefabonnement en kies voor nalevering.
