Boomvrij papier

Landbouwafval als basis voor papierpulp krijgt steeds meer aandacht. Britany Robinson belicht in onderstaand artikel een Amerikaans initiatief in de staat Washington waar tarweresten hergebruikt worden voor papier. ‘Papier maken van tarweafval geeft bossen een pauze - en oogstmachines een nieuwe inkomstenstroom.’

In 2013 verzamelden ongeveer 20 tarweboeren zich bij een lokale pizzeria in Dayton, Washington om John Begley, ceo van Columbia Pulp, zijn zaak te horen verdedigen. Begley en zijn team hadden grootse plannen. Hij vertelde de boeren dat zijn bedrijf zou beginnen met het opkopen van het afgedankte tarwestro dat op hun velden lag nadat ze klaar waren met oogsten. Dit zogenaamde afval zou kunnen worden omgezet in pulp om papierproducten te maken. Maar de boeren hadden in het verleden vaker plannen gehoord om hun tarweafval op te kopen voor verschillende regelingen - en ondanks vele beloften was geen van hen tot uitvoering gekomen. Het scepticisme was groot.

Dit artikel komt uit ons vakblad. Neem een proefabonnement voor meer diepgaande content

Eerste boomvrije papierpulpfabriek

‘Iedereen tastte nog wat af,’ herinnert Begley zich. De bijeenkomst bleek de allereerste stap in een jarenlang proces van vertrouwen opbouwen en resultaten laten zien. Zes jaar na die eerste ontmoeting, werd Columbia Pulp de eerste boomvrije pulpfabriek in Noord-Amerika, met een ontwerpcapaciteit om 240.000 ton stro te verwerken die de boeren anders elk jaar zouden weggooien. Wat ooit afval was, kon nu worden geborgen en verkocht voor pulp om papierproducten te maken waarvoor geen enkele boom hoefde te worden gekapt. 

Een koolstofput redden 

De iconische bossen van douglasspar, westelijke hemlockspar en sitkaspar in Washington behoren tot de meest efficiënte ecosystemen voor koolstofvastlegging ter wereld. Samen verwerken deze bomen 35 procent van de totale CO2-uitstoot van de staat. Al dat hout is ook veel geld waard - de netto houtinkomsten uit staatsbosland bedroegen in 2018 $ 124 miljoen. De spanning is duidelijk: een staat waarvan de bossen een kritieke koolstofput zijn, heeft een economie opgebouwd die afhankelijk is van het omzetten van die bossen in multiplex, zaagsel en papierproducten. Maar Washington herbergt ook 2,2 miljoen hectare tarwevelden die over de zuidoostelijke flank golven.

Schadelijke rook

‘[Tarwe]boeren in het noordwesten hebben een goed product op een goede markt, maar er zijn jaren dat ze echt mager draaien,’ zegt Ben Rankin, oprichter van Columbia Straw Supply, dat de relaties tussen lokale telers en Columbia Pulp beheert. Een van de vele uitdagingen van winstgevende tarweproductie is dat de stengel die zich het dichtst bij de grond bevindt, te dicht is voor de maaidorser, dus boeren moeten uitzoeken hoe ze kunnen verwijderen wat er na de oogst overblijft. Uit de grond halen, verbranden of balen. De eerste twee zijn ongewenst. Bewerken droogt de grond uit en veroorzaakt erosie, en verbranding vult de lucht met schadelijke rook. Dan blijft balenpersen de meest milieuvriendelijke optie. De vraag is, wat te doen met al die balen onbruikbaar overgebleven stro?

Nieuwe inkomstenbron

‘Dat is waar Columbia Straw om de hoek komt kijken,’ zegt Rankin, die in 2014 betrokken raakte bij Columbia Pulp nadat hij zag dat het nodig was om verbindingen te leggen tussen het bedrijf en de mensen die tarwe produceren. Columbia Straw Supply werkt samen met lokale balenpersers om al dat overgebleven tarwestro op te kopen, dat door Columbia Pulp wordt omgezet in pulp voor papierproducten. Daarmee krijgen boeren een nieuwe inkomstenstroom – en wordt de papierindustrie in een duurzamere richting geduwd.

Een nieuw soort papier

‘De mens gebruikt sinds het begin der tijden stro in pulp en papier,’ zegt Begley. De Egyptenaren gebruikten papyrus, een stroachtige plant die in wetlands voorkomt. Maar tot voor kort was stro niet zinvol voor de grootschalige productie van papierpulp. De reden is dat stro voor ongeveer tweederde uit cellulose bestaat, wat je nodig hebt voor pulp, en voor ongeveer een derde uit andere materialen. ‘Wat het vroeger oneconomisch maakte, was hoe je van dat derde deel van het materiaal af kon komen,’ zegt Begley. 

Mark Lewis en Bill McKean van de Universiteit van Washington gingen de uitdaging aan om een ​​winstgevende, duurzame toepassing te vinden voor dit overtollige afval van tarwestro. Hun werk resulteerde in het Phoenix-proces, dat niet alleen 90 procent minder water en minder chemicaliën gebruikt dan traditionele boompulp, maar ook dat laatste derde deel van het materiaal gebruikt om niet-giftige biopolymeren te produceren voor kunstmest, ontdooimiddelen en andere producten.

76% lagere CO2-footprint

‘De uitdaging was om de juiste partners te vinden en niet steeds met mijn hoofd tegen de muur te lopen - totdat ik besloot om mijn eigen bedrijf te starten.’ Lewis richtte Columbia Pulp op, samen met Sustainable Fiber Technologies (SFT), dat het Phoenix-proces bezit en in licentie geeft. Uit een recente levenscyclusanalyse bij Columbia Pulp bleek dat de CO2-footprint van dit nieuwe pulpproces 76 procent lager is dan die van conventionele boompulp. Een deel van deze bespaarde uitstoot komt van het proces zelf, maar een groot deel komt van het simpelweg met rust laten van bossen. Het kappen van bossen vermindert de koolstofvastlegging, en het opnieuw planten van die bossen brengt hun opslagpotentieel niet terug naar de basislijn. Volgens onderzoek uitgevoerd in opdracht van de Canadese overheid leggen ongestoorde bossen bijna twee keer zoveel koolstof vast als beheerde bossen. Voor alle duidelijkheid: slechts ongeveer 25 procent van een boom wordt gebruikt wanneer het wordt verwerkt tot papier. 

Door het bosbehoud en de efficiëntere verwerkingstechnieken schat Columbia Pulp dat het vervangen van 140.000 ton conventionele pulp door zijn eigen versie 133.000 ton CO2 per jaar zou besparen - het equivalent van wat wordt geabsorbeerd door 5,8 miljoen bomen.

Volgende generatie

‘Toen we eenmaal aan de slag waren, was er veel enthousiasme van lokale boeren,’ zegt Rankin. ‘Ze willen een boerderij doorgeven aan de volgende generatie, dus ze zijn gemotiveerd om het juiste te doen.’

Covid-19

Iets meer dan een jaar na de opening werden de activiteiten bij Columbia Pulp stopgezet vanwege Covid-19, waarbij 90 van de oorspronkelijke 100 werknemers in maart 2020 werden ontslagen. Telers hebben daarom nog niet het volledige potentieel van de stro-inkoopcapaciteit van de fabriek gezien. Maar de operaties komen langzaam weer op gang en 75 banen zijn hersteld, waarvan 80 procent nu wordt ingevuld door de oorspronkelijke werknemers. De mogelijkheid van nieuwe regelgeving die plastic voor eenmalig gebruik in de VS beperkt, zou nieuwe markten kunnen openen voor tarwe-stropulpproducten, aangezien bedrijven op zoek zijn naar duurzame, papiervervangingen. 

Niet-houtpulp

Met de beschikbare technologie neemt de druk op papierbedrijven toe. Procter & Gamble, wiens Charmin-toiletpapier is gemaakt van 100 procent oerwoud-materiaal, werd onlangs aangesproken door aandeelhouders, van wie 67 procent vóór een voorstel stemde om ‘de schaal, het tempo en de strengheid van haar inspanningen om ontbossing te elimineren te vergroten.’ 

‘We moeten allemaal leren rentmeesters en tuiniers te worden, niet alleen extractors,’ zegt Rankin, die erop wijst dat er in de jaren zestig een grote verschuiving naar gerecycled papier plaatsvond, en tegenwoordig wordt meer dan 65 procent van de papierproducten in de VS gerecycled. Hij is verheugd om deel uit te maken van de volgende belangrijke verschuiving. Niet-houtpulp, gelooft hij, ‘zou het begin kunnen zijn van een nieuwe grote transformatie in de industrie.’