Schur Flexibles TSO snel naar verantwoord stoffengebruik
Het was even schrikken voor Schur Flexibles TSO toen 1 mei 2020 een brief van de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid werd geopend. Of men binnen vier weken een inventarisatie wilde doorgeven van de gebruikte gevaarlijke stoffen, en van de lange termijn blootstellingsrisico’s voor de medewerkers; dit alles in de context van blootstellingslimieten uit artikel 4.2 van het Arbeidsomstandighedenbesluit.
De brief vormde het startsein voor een inhaalslag rondom verantwoord stoffengebruik. We spraken erover met productiemanager Eugène Scheenstra en Nancy van Boxtel (kwaliteitsdienst). “Er is geen tussenweg meer.”
De winst qua verantwoord stoffengebruik binnen drukkerijen is vooral te boeken bij de oplosmiddelen en wasmiddelen. Sinds april van dit jaar heeft Schur Flexibles TSO (zie kader, red.) flinke verbeteringen hierin doorgevoerd. Scheenstra: ‘Wij gebruikten voorheen K2-wasmiddelen voor het reinigen van onder andere de drukplaten, de drukpers en het rakelsysteem in de drukpers. Die K2-wasmiddelen hebben we grotendeels vervangen door de minder agressieve K3-wasmiddelen. Voor het nawassen van de rubberdoeken gebruikten we voorheen het K2-middel Testbenzin, wat we nu helemaal niet meer gebruiken. We hebben de restvoorraad zelfs terug gestuurd naar de leverancier. Mede hierdoor is ons totale gebruik van K1/K2-producten gedaald van 11 naar 2%. Voor het reinigen van de rubberdoeken gebruiken we nu een veel minder agressief K3-middel in combinatie met wat water. Dat werkt ook, en het duurt maar iets langer. Kijken we naar de oplosmiddelen, dan hebben we het IPA-gehalte (Isopropylalcohol, red.) van 8 tot 9% verlaagd naar 4 tot 5%. Hiermee hebben we de doelstelling van de bedrijfstak gehaald. Dat is ongeveer het maximaal haalbare bij onze goed onderhouden, maar wat oudere drukmachines.’
Zo doen we het al jaren…
De macht der gewoonte was volgens de productiemanager een onbewust obstakel voor een veiliger stoffengebruik. ‘Wij werken al vele jaren met grotendeels dezelfde, ervaren krachten op dezelfde, gangbare manier. Over wat je inademt denk je helemaal niet na… Tótdat er door zo’n brief van de inspectie een schokeffect en bewustwording optreedt. Dan ga je analyseren en je realiseren: “Dat vluchtige, agressieve spul moeten we hier toch helemaal niet willen!”’
Leverancier moet ook verantwoordelijkheid pakken
Nu mogen ook de leveranciers van die stoffen zich best wat proactiever opstellen, zo stelt zijn collega Nancy van Boxtel: ‘Natuurlijk, wij krijgen bij elke stof die wij inkopen een veiligheidsblad meegeleverd, maar zo gemakkelijk laat zo’n lang en technisch document zich niet lezen. Leveranciers zouden hun klanten uit eigen beweging moeten informeren over risico’s en mogelijke vervangbaarheid van schadelijke stoffen door veiligere alternatieven. Zij weten toch welke producten zij verkopen, en of zij daarvoor schonere alternatieven in huis hebben?’
Een radicale ommekeer
Nu kun je als leiding van alles willen, maar hoe kregen Scheenstra en Van Boxtel de productiemedewerkers mee in het proces van hulpstoffenvervanging? Scheenstra: ‘Ik heb gezegd: “Als leiding zijn wij voor jullie werkomstandigheden verantwoordelijk én aansprakelijk. Wij gaan samen met jullie deze verandering oppakken. En er is nu ook geen tussenweg meer.” Dan blijkt het werken met minder vluchtige stoffen na enkele aanpassingen in de productie gewoon te kunnen. Duurt het reinigen soms iets langer dan voorheen, dan nemen we dat voor lief. Inmiddels hebben we ook productietechnisch ondervonden dat het werken met andere, minder agressieve oplosmiddelen en wasmiddelen gewoon kan. Het vergt alleen wat andere instellingen van de machine, en een enkele investering. Zo hebben we veertien chromen vochtrollen vervangen door keramische rollen à 1700 euro per stuk, omdat deze rollen door hun minder gladde oppervlak meer vocht kunnen transporteren en daardoor minder alcohol nodig hebben. Tegenover zo’n forse investering staan ook weer voordelen, bijvoorbeeld aan de inkoopkant. Zo hebben we in het tweede kwartaal 700 liter minder IPA gebruikt à 1,56 euro per liter.’
De Inspectie tevreden gesteld
Nancy van Boxtel blikt tevreden terug op een intensief traject, dat tegelijkertijd nooit meer eindigt: ‘Wij hebben sinds die eerste brief van de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid een inhaalslag gemaakt. Wij hebben werkelijk alle stoffen die wij gebruiken tegen het licht gehouden, tot en met de reinigingsmiddelen voor het schrobben van de vloeren. Wij hebben de veiligheidsbladen bestudeerd en leveranciers aangeschreven met het verzoek om milieuvriendelijkere alternatieven. En wij hebben met ondersteuning van ons moederbedrijf Schur Flexibles Benelux in Leek een procedure opgesteld voor de analyse van elke nieuwe stof die wij hier gebruiken. Daarnaast heeft Peter Tegel van het Dienstencentrum goede adviezen over stoffenvervanging gegeven, in het kader van de Risico-inventarisatie en - evaluatie waarvoor hij hier op bezoek kwam. De autoriteiten hebben ons laten weten heel tevreden te zijn over alle verbeteringen die wij hier al binnen een jaar hebben doorgevoerd.’
Over Schur Flexibles TSO
Schur Flexibles TSO begon in 1945 onder de naam de Tilburgse Steen- en Offsetdrukkerij, met veredelde sigarenbandjes als specialisme. Daarnaast is het bedrijf met 34 medewerkers vandaag de dag vanuit Goirle actief in het bedrukken, lakken, veredelen, pregen, snijden en kartonneren van labels voor tabaksverpakkingen. Schur Flexibles TSO is sinds 2017 onderdeel van de Oostenrijkse multinational Schur Flexibles Group, specialist in flexibele verpakkingsoplossingen. In Goirle worden wekelijks vier tot vijf miljoen tabakslabels geproduceerd. De gekartonneerde papieren labels worden bij Schur Flexibles Benelux in Leek geconfectioneerd tot pouches voor tabak: de bekende shagbuils.
Het machinepark in Goirle omvat twee Man Roland zeskleuren vellenoffsetpersen met mogelijkheid tot inline (dubbel) lakken. Daarnaast is er een tweekleurendrukpers met enkel lak en mogelijkheid tot bronzen. Verder staan er drie kartonnagemachines waar de mogelijkheid bestaat tot pregen en kartonneren van de labels.
Reanimatie campagne “Stofwisseling”
De sociale partners Grafimedia actualiseren dit jaar de in 2017 groots ingezette campagne “Stofwisseling”. Het doel is verdere uitfasering van gevaarlijke stoffen uit de productieprocessen in grafische - en signbedrijven. Na uitleg over deze campagne in de vorige editie van PRINTmatters, beschrijft dit artikel de casus TSO Schur Flexibles in Goirle, dat het gebruik van gevaarlijke stoffen in slechts een jaar tijd enorm terugdrong.
