Abonneren  Inloggen

Veel ondernemers hebben lak aan de cao

1 februari 2019

De nieuwe Grafimedia cao is er. Vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers zijn na flinke onderhandelingen een cao overeengekomen die loopt tot en met 2020. De vraag is of iedereen zich er vervolgens ook aan houdt. Niet dus. Tot 20% ontduikt de cao. We spraken er over met Bernard van Iren, bestuurder FNV Media&Cultuur.

Beide kampen zijn terecht verheugd over de afgesloten Grafimedia cao. Zoals altijd; je vraagt en je ontvangt. En je ontvangt altijd minder dan je vraagt. Dat geldt voor zowel werkgevers als werknemers. Dit proces is bekend en herhaalt zich om de zoveel jaar. Er is weer rust in de tent. We kunnen weer over tot de orde van de dag. Werken, zonder al die onrust. Er is door beide zijden veel energie gestoken in het organiseren van officiële normen. Lonen, toeslagen, pacten en regelingen. Alles is vastgelegd en kan, zoals elke cao, naar het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om algemeen verbindend te worden verklaard.

Werknemer moet ’t zelf controleren
Die algemene verbindend verklaring betekent overigens niet voor alle werknemers in de branche dat alle zaken automatisch goed doorgevoerd worden. Het is aan de werkgever om het initiatief te nemen en alle nieuwe regelingen toe te passen. Maar het is aan de werknemer zelf om dat te checken. En daar wringt de schoen nog wel eens, blijkt tijdens een gesprek met Bernard van Iren, bestuurder bij FNV Media&Cultuur. ‘Naar verwachting wordt deze nieuw afgesloten cao in de zomer algemeen verbindend verklaard. Het is natuurlijk zo dat alle grafische bedrijven zich hieraan moeten houden, maar de praktijk is helaas anders. Eerst wil ik zeggen dat de overgrote meerderheid zich gelukkig netjes aan de cao houdt. Wij maken echter dagelijks mee dat werkgevers de cao op geheel eigen wijze interpreteren, dan wel niet toepassen.’

Tot 20% ontduikt de cao
Gevraagd naar een percentage zegt de vakbondsbestuurder: ‘Een grove schatting is dat zo’n 10% van de bedrijven bij regelmaat de cao ontduikt, en daarnaast nog eens 10 tot 20% dit incidenteel doet of gedaan heeft.’ Hij noemt een recent voorbeeld: ‘Ik heb zojuist nog een vraag van een lid beantwoord die al 3 jaar (!) geen loonsverhoging meer heeft gekregen. Het argument wat werkgever daar voor gebruikte, was dat hij aan het maximum van zijn schaal zat en dus geen recht meer had op loonsverhoging. Helaas maken we dit soort zaken (en andere) dagelijks mee.’

Formele controle ontbreekt
Op zich is dat niet zo verbazingwekkend, want er blijkt helemaal geen formele controlerende instantie te zijn. Het is een beetje te vergelijken met een snelweg waarvan bekend is dat er geen flitspalen staan. Er is altijd een percentage dat dan het pedaal wat dieper intrapt. ‘Er bestaat inderdaad geen door cao partijen georganiseerde controleregeling op de cao. Wel hebben cao partijen een zogenoemde  cao-commissie waar iedereen zijn of haar geschillen kan voorleggen. Daarnaast heeft de FNV (over alle sectoren heen) een grote afdeling handhaving en naleving cao’s. Hier kan iedereen terecht met haar vragen omtrent dit onderwerp.’

‘Naming en shaming’
De mogelijkheid om als werknemer je recht te halen is er wel, maar dat is een route waar moed en tijd voor nodig is. ‘Vaak worden door de kaderleden misstanden gemeld bij ons, waar wij dan uiteraard achteraan gaan. Soms krijgen wij een belletje van een individuele werknemer. Mocht dit een collectieve zaak zijn, dan gaan wij voor hen aan de slag. Mits zij lid van de bond zijn natuurlijk. Uiteraard worden alle werkgevers die een loopje nemen met de cao tegen het licht gehouden. Mocht een werkgever onverhoopt meermalen bewust de cao niet naleven zal deze ook met naam en toenaam door ons benoemd worden in de media, naming en shaming.’

Sancties ontbreken
‘Er zijn geen sancties, behalve dan uiteraard het oordeel van de rechter. Of, in collectief verband kunnen we acties op touw zetten in het bewuste bedrijf.’ Deze problematiek komt niet alleen in de grafische industrie voor. ‘Dit is zeker iets wat eigenlijk al sinds jaar en dag een issue is binnen de FNV, want helaas zijn er ook al sinds jaar en dag werkgevers die zich niet aan de regels houden. Een ontwikkeling op dit gebied is de vier jaar geleden binnen FNV opgerichte afdeling handhaving en naleving.’